Projekt ustawy o kredycie hipotecznym - zmiany 2017
Rządowy projekt ustawy o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, został przyjęty przez Sejm 24 lutego 2017 roku. Ustawa ma zapewnić większą ochronę konsumentów zaciągających kredyty hipoteczne. Nowe przepisy mają zapewnić kompetentną weryfikację zdolności kredytowej, a także zabezpieczyć ich przed nierzetelną reklamą. Na ustawie mają zyskać przede wszystkim klienci banków. Ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.
W Polsce na dzień dzisiejszy jest spora grupa osób, które mają problemy ze spłatą kredytów. Na tę chwilę banki nie mają obowiązku podejmowania prób zrestrukturyzowania ich. Po wejściu w życie ustawy, ta sytuacja ulegnie zmianie. Banki będą zobowiązane do restrukturyzacji takiego kredytu, czyli do próby pomocy kredytobiorcy, zanim jego sprawa trafi do komornika. Będzie to polegało np. na próbie wydłużenia okresu kredytowania i zmniejszeniu raty. Zmianą, jaką wprowadzi ustawa będzie np. to, że bank będzie musiał dać takiej osobie 6 miesięcy czasu na to, aby mogła ona sprzedać swoją nieruchomość samodzielnie. Do tej pory polegało to na tym, że w ostateczności sprawa szła do komornika, a ten próbował sprzedać taką nieruchomość. Z reguły znacznie taniej, niż można byłoby to zrobić samodzielnie na rynku. Zgodnie z zapisami nowej ustawy będzie można przez okres pół roku spróbować samodzielnie sprzedać np. mieszkanie i prawdopodobnie po znacznie wyższej cenie, niż gdyby zrobiły to komornik.
Kolejną ważną zmianą jest sposób reklamowania produktów bankowych i różnego rodzaju usług. Do tej pory była dowolność w tej kwestii. Teraz ustawa ma to usystematyzować. W dokładny sposób przedstawia, co może być ujęte w reklamie, czy to banku czy innej instytucji finansowej, która reklamuje kredyt hipoteczny. Nowy zapis konkretnie mówi, że parametry przedstawione w reklamie będzie musiało otrzymać, co najmniej 2/3 osób, które będą starały się o dany produkt finansowy. Przykładowo, bank nie będzie mógł przedstawić w reklamie czegoś, czego nie będziemy mogli w rzeczywistości dostać w banku, jako jego klienci.
Inną sprawą jest ujęcie sprzedaży wiązanej. Nie będzie już można zastrzec w umowie kredytu hipotecznego zapisu, iż klient musi obowiązkowo skorzystać z innych jeszcze produktów finansowych. Z jednym wyjątkiem, jeżeli dotyczy to zwykłego rachunku ROR, który ma nam służyć do spłacania zaciąganego kredytu hipotecznego. I co ważne, musi być on za darmo. Tylko ten jeden wymóg będzie mógł bank narzucić osobie, która bierze kredyt hipoteczny. Pozostałe produkty bankowe będzie można łączyć z kredytem hipotecznym, ale na zasadzie dowolności. Banki oferując je będą mogły zaproponować klientowi w zamian np. obniżenie marży. Większość banków działa w taki sposób już teraz.
Zmianie ulega maksymalny czas, w ciągu, jakiego bank będzie musiał wydać decyzję kredytową. Będzie to 21 dni, w ciągu, których instytucja bankowa ma wydać decyzję, a wnioskodawcy będą mieli 14 dni na zastanowienie się, czy zgadzają się na przedstawione im warunki umowy kredytowej. Nasz czas na przemyślenie propozycji banku może wydłużyć się w sytuacji, gdy bank przedstawi nam decyzję przed upływem 21 dni. Wówczas dolicza się nam czas pozostały do tego terminu. Na przykład, jeżeli bank zrobi to w ciągu 11 dni, to my mamy czas na swoją decyzję wydłużony o dodatkowe 10 dni (tyle pozostaje do 21 dni), czyli 14 dni + 10dni. Łącznie mamy 24 dni na przyjęcie oferty, bądź jej odrzucenie.
Ustawa reguluje również sprawę opłat za wcześniejszą spłatę kredytu. Do tej pory można było pobierać opłaty nawet przez cały okres kredytowania, chociaż większość banków i tak ograniczała się do 3-letniego okresu. Tę praktykę rynkową uznano za dobrą i przeniesiono do ustawy, można powiedzieć tak na wszelki wypadek, gdyby ktoś w przyszłości chciałby postępować z klientami gorzej, to nie będzie mógł, gdyż zabronią mu tego przepisy ustawy. Zatem to zastrzeżenie mówi, że tylko przez 3 pierwsze lata będzie możliwość naliczania takich opłat. W przyszłości nikt nigdy nie będzie mógł pobierać od klienta opłat za wcześniejszą spłatę, po okresie 3 lat od daty zaciągnięcia kredytu hipotecznego.
W ustawie znalazł się również zapis o zakazie kredytów walutowych. W praktyce od dłuższego czasu kredytów walutowych w Polsce już nie ma. Zapis ten został przeniesiony do ustawy z Rekomendacji S, Komisji Nadzoru Finansowego. Mówi on o tym, że kredyt w walucie obcej może otrzymać tylko osoba, której większość dochodów uzyskiwana jest w danej walucie obcej. Obecnie zapis ten funkcjonuje w Rekomendacji S, a teraz znajdzie się również w ustawie. Zapisy ustawowe dają nam większą gwarancję wykonywalności, niż Rekomendacja S, którą może zmienić, praktycznie w każdej chwili, Komisja Nadzoru Finansowego. Komisja ta wystosowała w swoim czasie również rekomendację, dotyczącą minimalnego wkładu własnego, jaki powinien posiadać kredytobiorca, aby otrzymać kredyt hipoteczny. Obecnie, na naszym rynku, są jeszcze banki, które wymagają wkładu własnego na poziomie 10% wysokości kredytu, a pozostałe 10% musi zostać ubezpieczone, w postaci dodatkowego ubezpieczenia. Formalnie jest wymóg 20% wkładu, ale w gotówce powinniśmy mieć 10%. Z kolei owe 10% jest i tak dużym wyzwaniem dla wielu kredytobiorców. Ogranicza to znacznie akcję kredytową. Osoby, które miały zaciągnąć kredyt hipoteczny już to zrobiły, a tym, które zbierają na wkład własny, zajmie to z pewnością jeszcze trochę czasu, w niektórych przypadkach nawet kilka lat. Aby zakupić mieszkanie o wartości np. 250 000zł, musimy wpłacić do banku 10% jego wartości, czyli 25 000zł. Jest to spora kwota, nie zawsze osiągalna dla przeciętnego obywatela Polski. W tym roku Polacy zaciągają znacznie mniej kredytów, niż w latach poprzednich. Przyczyn jest kilka, między innymi jedną z nich jest kończący się program Mieszkanie dla Młodych, który był znaczącym czynnikiem determinującym młodych ludzi do składania wniosków o kredyty z dofinansowaniem. Jeszcze początek tego roku pozwalał na składanie wniosków w ramach tego programu. Gdy pula środków na dofinansowanie, przeznaczonych na ten rok, została wyczerpana nastąpił znaczny spadek zainteresowania kredytami hipotecznymi.
Nowa ustawa nie zmieni zbyt wiele dla osób, które starają się o kredyt, czy też będą się o niego starały w niedalekim czasie. Założenia ustawy mają dać gwarancje ochrony wszystkich, którzy mają już kredyty, a także tych, którzy będą chcieli je zaciągnąć.
ZAPOZNAJ SIĘ z Ustawą o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami
26.02.2017 Monika Peza, Doradztwo Kredytowe Suwałki
